HemaBook Bölüm 2: EDTA-PTCP Çözümü İçin Başka Bir Seçenek Var mı?

Etilendiamintetraasetik Asit - Psödotrombositopeni (EDTA-PTCP), yanlış değerlendirmeye ve hastalara gereksiz tedavi uygulanmasına yol açabilen bir laboratuvar artefaktıdır.

Trombositopenide EDTA kaynaklı bir trombosit agregasyonu durumunda trombosit sayısını düzeltmek için aşağıdaki hangi yöntemi (veya yöntemleri) uygularsınız?

• Kan sayımı ile tekrar kontrol etme ve trombosit sayısını tahmin etme
• Amikasin ekleyerek tekrar kontrol etme
• 37°C'ye ısıttıktan sonra tekrar kontrol etme
• Herhangi bir antikoagülant olmadan hemen dilüsyonu tekrar kontrol etme
• Başka bir hematoloji cihazında tekrar inceleme
• Başka antikoagülanlarla tekrar kontrol etme

Profesyonel klinik laboratuvar doktorları, çok yüksek bir sorumluluk bilinciyle kesinlik ve doğruluk elde etmeye çalışır. Günümüzde, EDTA-PTCP çözümlerini keşfetmek için bazı klinik çalışmalar gerçekleştirilmiş ve bu çalışmalar sonucunda, SF Cube teknolojili Mindray hematoloji sistemlerinin doğru trombosit sayılarını tanımlamada laboratuvar teknisyenlerine etkili bir şeklide destek olabileceği görülmüştür.

Klinik Vaka Raporu

Bu vakadaki hasta, 32 yaşında kısırlık hastalığına sahip bir kadındır. Hastanın EDTA ile antikoagüle edilen kanı alındıktan sonra, bu kan elli beş dakika içinde analiz edilmiş ve düşük bir trombosit sayısı (28 × 10⁹/l) görülmüştür. Test, popüler bir markanın hematoloji sisteminde (A cihazı) empedans yöntemi (PLT-I) kullanılarak gerçekleştirilmiştir. Trombosit agregasyonu, periferik yaymanın mikroskobik incelemesi sonucunda doğrulanmış ve psödotrombositopeniye (PTCP) işaret ettiği görülmüştür. Kısa bir süre sonra, bu numune Mindray BC-6800Plus ile CDR(PLT-O) yöntemi kullanılarak tekrar incelenmiştir. Sonuçlar 180 × 10⁹/l değeri ile belirgin bir şekilde daha yüksek bir trombosit sayısı göstermiştir.

A cihazı ile elde edilen düşük trombosit sayısının EDTA kaynaklı PTCP nedeniyle olduğundan şüphelenilmektedir. Bu nedenle, hastadan bu defa sodyum sitrat içeren bir kan numunesi tüpü kullanılarak ek bir test yapılması için izin istenmiştir. Numune alındıktan otuz dakika sonra analiz edilmiştir. Çeşitli test yöntemleri ve cihazları kullanılarak analiz edilen kan numunelerinden elde edilen trombosit parametreleri Tablo 1'de listelenmiştir.

Diğer Numuneler için İlave Karşılaştırma

Kan sayımı mikroskobik olarak incelendiğinde, EDTA ile antikoagüle edilen kanda trombosit agregasyonu görülürken, sodyum sitrat ile antikoagüle edilen kanda hiçbir agregasyon görülmemiştir. Kan numuneleri, üreticinin talimatlarına uygun şekilde, alındıktan sonraki dört saat içinde analiz edilmiştir. Bu hastaya ek olarak, ilave beş EDTA-PTCP vakasından veriler alınarak değerlendirilmiştir (Tablo 2).

Sonuç olarak, yazar şu sonuca varmıştır: Bilinen veya şüphelenilen EDTA-PTCP'li hastalarda, Mindray SF-Cube teknolojisi, EDTA ile antikoagüle edilen kanda trombosit sayısını belirlemek için kolay ve etkili bir yöntemdir.

EDTA-PTCP Numunelerinin Tanımlanması ve Özellikleri

Hematoloji analizöründe "PLT agregasyonu" uyarısını tetikleyen numuneler, trombosit histogramında tipik bir girintili çıkıntılı düzensizlik ve zikzak şeklinde bir kuyruk (Şekil 1) göstermiştir. Ayrıca, mikroskobik incelemede trombosit satellitizmi veya dev trombosit varlığı görülmemiştir.

Optik Trombosit Sayımı (PLT-O) ile BC-6800 Hatalı Düşük Trombosit Sayımları

EDTA tüplerinde bulunan yirmi üç EDTA-PTCP numunesi (trombosit agregasyonlu) Mindray BC-6800 (PLT-I (EDTA)) empedans ve retikülosit kanalında (PLT-O (EDTA)) test edilmiştir. İlginç bir şekilde, PLT-O (EDTA) sonuçları, sitrat tüplerinde (PLT-I (Sitrat)) yeniden toplanan numunelerin trombosit sayısına benzer olmuştur; bu durum, PLT-O (EDTA) yönteminin EDTA kaynaklı trombosit agregasyonu sorununu doğru bir şekilde düzeltebileceğini kanıtlamaktadır (Şekil 2).

Popüler Bir Markanın Hematoloji Sisteminin EDTA-PTCP Dağılım Etkisi:Floresan Boyayla Kullanılabilir mi?

Optik floresan trombosit sayımı, hem son teknoloji hematoloji analizörlerinde (B cihazı) hem de Mindray BC-6000 serisi hematoloji analizörlerinde mevcuttur. Bu yöntemde, trombositlerdeki nükleik asitleri boyamak için floresan boya kullanılır. Bu sayede, büyük trombositler tanınır ve eritrosit kalıntısı, mikro eritrositler veya lökosit kalıntısı gibi trombosit dışı partiküller hariç bırakılır.

Optik floresan trombosit sayımının dağılım etkisinin floresan boyayla boyamaya bağlı olduğunu doğrulamak için EDTA tüplerindeki bu 23 EDTA-PTCP numunesinin 17'si B cihazının retikülosit kanalında ve empedans kanalında da test edilmiştir. Burada, retikülosit kanalı ve empedans kanalının trombosit sayımları arasında anlamlı bir fark olmadığı bulunmuştur (Şekil 3). 17 EDTA-PTCP numunesinin yalnızca bir tanesi %80'den fazla dağılım oranı göstermiştir; ortalama dağılım oranı, 17 EDTA-PTCP numunesinin tamamında %56 olmuştur (Şekil 3).

Sonuç

Özetle, yazar şu sonuca varmıştır: BC-6800 hematoloji analizörünün optik floresan trombosit sayımı, EDTA-PTCP hastalarındaki yanlış düşük trombosit sayımlarının düzeltilmesinde etkilidir ve EDTA-PTCP numuneleri üzerindeki dağılım etkisi, floresan boyayla boyamadan bağımsızdır.

Laboratuvarın yoğun günlük rutininde, PTCP kaçınılmaz bir sorundur. Mindray SF Cube teknolojisi, EDTA kaynaklı psödo-trombosit azalması olduğunda PLT sayımlarını düzeltmek için PLT-O (nükleik asit floresan boyamaya göre, RET kanalında gerçekleştirilir) sağlar. PLT-O, Mindray BC-6000 Serisi Otomatik Hematoloji Analizörü ve CAL 8000/6000 Hücresel Analiz Serisinde mevcuttur.

Referanslar:

[1] J. Deng, et al. Mindray SF-Cube technology: An effective way for correcting platelet count in individuals with EDTA dependent pseudo thrombocytopenia. Clinica Chimica Acta 502 (2020) 99–101
[2] Y. Bao, et al. Correction of spurious low platelet counts by optical fluorescence platelet counting of BC-6800 hematology analyzer in EDTA-dependent pseudo thrombocytopenia patients. Transl Cancer Res 2020;9(1):166-172