Biuletyn Biochemiczny, część 2: Inteligentna identyfikacja efektu prozonowego w celu uniknięcia fałszywie niskiego wyniku

Dział marketingu diagnostyki in-vitro Mindray

Zestaw klinicznych elementów biochemicznych poddano badaniu metodą immunoturbidymetryczną, która mierzy zmętnienie kompleksu immunologicznego powstałego w wyniku reakcji antygen-przeciwciało. Nieuniknione jest wystąpienie efektu prozonowego w reakcji antygen-przeciwciało, gdy stężenie analitu (antygenu) zacznie przekraczać liczbę przeciwciał obecnych w odczynniku. W przypadku braku odpowiedniego podejścia można uzyskać błędne wyniki odczytu. Celem tego krótkiego artykułu opartego na konkretnym przypadku jest omówienie, w jaki sposób nowoczesna technologia analizy biochemicznej pozwala skutecznie unikać fałszywych wyników wywołanych przez efekt prozonowy

U 60-letniej pacjentki przeprowadzono rutynowe badanie moczu z użyciem paska do analizy oraz badanie na obecność mikroalbumin (mALB) w moczu za pomocą analizatora chemicznego. Badanie z użyciem paska do analizy wykazało wysoki poziom białka w moczu (3+) o szacowanym stężeniu wynoszącym ponad 300 mg/dl, natomiast za pomocą analizy biochemicznej w ramach badania na obecność mALB uzyskano wynik 34,62 mg/dl. Oba wyniki znacząco się od siebie różnią. Czy wynik badania z użyciem paska do analizy moczu był nieprawidłowy? A może wynik analizy biochemicznej moczu wykazywał nieprawidłowości?

Tego dnia przeprowadzono ponowną kontrolę jakości badania z użyciem paska do analizy moczu i analizy chemicznej na obecność mALB, a jej wynik w przypadku obu metod był normalny. Dla wyniku pierwszego pomiaru mALB pojawiło się ostrzeżenie „PRO” (alarm dot. efekt prozonowy), a krzywa reakcji była nietypowa. Następnie technik laboratoryjny powtórzył próbę po 20-krotnym rozcieńczeniu i uzyskał wynik 847,7 mg/dL. Nadal wyświetlało się jednak ostrzeżenie „RRN”, które wskazywało, że stopień reakcji próbki przekroczył stopień reakcji najwyższego kalibratora. Następnie próbkę rozcieńczono 30-krotnie i uzyskano wynik mALB wynoszący 1082,8 mg/dl bez ostrzeżenia. Wyraźnie duża różnica pomiędzy wynikiem początkowym, a wynikiem po rozcieńczeniu, oraz niskie stężenie albumin w surowicy (15,1 g/l) i klinicznie zdiagnozowany zespół nerczycowy mogą służyć za wystarczający dowód, że początkowy wynik analizy chemicznej na obecność mALB (34,62 mg/dl) był błędny.

Obecność mALB w moczu to jeden z najbardziej czułych i wiarygodnych wskaźników niewydolności nerek we wczesnym stadium. Ciągłe monitorowanie poziomu mALB ma istotne znaczenie kliniczne dla badań przesiewowych wczesnego uszkodzenia nerek i postępowania terapeutycznego oraz oceny rokowań w przypadku nefropatii. Dokładne wyniki badań laboratoryjnych są niezwykle przydatne w diagnostyce klinicznej i leczeniu. Jak zatem uniknąć fałszywie niskich wyników w sytuacjach podobnych do opisanego przypadku? Aby zwiększyć dokładność klinicznych badań biochemicznych, należy wziąć pod uwagę dwa aspekty, tj. optymalizację systemu reakcji z odczynnikiem w celu zwiększenia liniowości odczynnika oraz integrację systemów pomiarowych w celu poprawy zdolności rozpoznania nieprawidłowych wyników badań.

Czym jest efekt prozonowy?

Efekt prozonowy może wystąpić przy niewłaściwym stosunku antygenu do przeciwciał i sprawić, że uzyskane wyniki będą fałszywie niskie. Liczba kompleksów antygen-przeciwciało utworzonych przez dwie próbki o znacząco różnych stężeniach może być równa, co przyczynia się do uzyskania błędnego wyniku. W tym przypadku błąd spowodowany efektem prozonowym wystąpił podczas badania na obecność mALB w moczu.

Jak rozpoznać efekt prozonowy?

Szczególną uwagę należy zwrócić na funkcję rozpoznawania nieprawidłowości w nowoczesnych analizatorach biochemicznych. Obecnie zintegrowany system do analizy chemicznej AAA produkcji Mindray stworzył wiele potężnych baz danych na potrzeby przeprowadzania testów w oprogramowaniu (na przykład parametr zastosowania odczynnika, liniowy zakres odczynnika, reguła kontroli reakcji, reguła powtórnego powtórzenia itp.). Rysunek 2 przedstawia zakres liniowości i regułę sprawdzania efektu prozonowego dla parametru mALB. Inteligentny algorytm zamkniętego systemu do analizy chemicznej Mindray AAA może zapewnić automatyczne rozpoznawanie i ostrzeganie o efekcie prozonowym, zwiększając tym samym dokładność wyników badań.

Omówimy, w jaki sposób system do analizy biochemicznej Mindray pomaga laboratoriom uzyskiwać bardziej wiarygodne wyniki testów na obecność mALB. Jeśli wynik pomiaru jest wyższy niż górna granica liniowości odczynnika Mindray wynosząca 300 mg/L, wówczas oprogramowanie nada znacznik „>”, wyzwoli rozcieńczanie i ponownie przeprowadzi analizę. Jeżeli wynik pomiaru jest niższy niż górna granica liniowości, oprogramowanie sprawdzi, czy wynik jest prawdziwy, czy fałszywie niski zgodnie z wbudowaną regułą kontroli efektu prozone. Jeśli program oceni, że wynik jest fałszywie niski, nada mu oznaczenie „PRO”, a następnie wyzwoli domyślne 20-krotne rozcieńczenie i ponownie przeprowadzi analizę. Funkcja sprawdzania krzywej reakcji i inteligentna funkcja oznaczania alarmowego mogą pomóc uzyskać bardziej wiarygodne wyniki, a automatyczne rozcieńczanie może w znacznym stopniu zmniejszyć konieczność prac manualnych i wydłużyć czas działania bez nadzoru człowieka.

Szereg udoskonalonych parametrów wbudowanych w system sprawia, że jest on bardziej inteligentny i wydajny. Może to poprawić zdolność systemu do wspomagania rozpoznawania klinicznego i leczenia, a zwłaszcza zdolność do rozpoznawania nieprawidłowych wyników badań próbek o wysokim stężeniu. Zintegrowany system do analizy chemicznej AAA może zatem znacznie poprawić wydajność laboratorium, skrócić czas realizacji, zmniejszyć potencjalne ryzyko błędów i zwiększyć zarówno zadowolenie kliniczne, jak i pacjentów.