Pepsynogeny jako czynniki predykcyjne wystąpienia raka żołądka

Pepsynogen to silny i występujący w dużej ilości enzym trawiący białko. Jest on syntetyzowany i wydzielany przede wszystkim przez komórki główne żołądka w postaci proenzymu. Pepsynogen jest następnie przekształcany przez kwas żołądkowy wydzielany przez gruczoły żołądkowe do aktywnego enzymu – pepsyny, która jest kluczowa dla procesów trawiennych zachodzących w żołądku człowieka. Pepsyna może również dodatkowo aktywować pepsynogen na drodze autokatalizy.

Fizjologia pepsynogenu

Wyróżnia się dwa podtypy pepsynogenu: pepsynogen I (PGI) i pepsynogen II (PGII).

Występujące w żołądku PGI i II są wytwarzane przez komórki główne w obrębie dna żołądka. PGII jest również wytwarzany przez gruczoły odźwiernikowe znajdujące się w jamie odźwiernikowej i przez gruczoły Brunnera.

Stężenie PGI i PGII w surowicy

Pepsynogen występuje w błonie śluzowej żołądka. Niewielka ilość pepsynogenu może być uwalniana do krwi. Gdy w błonie śluzowej żołądka zachodzą zmiany patologiczne, stężenie pepsynogenu w surowicy ulega odpowiednim zmianom, odzwierciedlając stan i czynność błony śluzowej żołądka.

Informacje ogólne o raku żołądka

Zgodnie z najnowszymi aktualizacjami statystyk dotyczących globalnego obciążenia nowotworami częstość występowania raka żołądka plasuje go w pierwszej piątce, a rak ten stanowi jedną z głównych przyczyn zgonów z powodu nowotworu.

Uznaje się go również za jedną z największych przeszkód w zwiększaniu oczekiwanej długości życia osób obu płci na całym świecie.^[1]

Przyczyny raka żołądka

Prewalencja zakażenia H. pylori jest niezwykle wysoka – zakażone jest 50% światowej populacji, a zróżnicowanie geograficzne występowania zakażenia w dużym stopniu koreluje z częstością występowania raka żołądka.

Złoty standard w diagnostyce przewlekłego zanikowego zapalenia żołądka stanowi gastroskopia. Jednakże zastosowanie kliniczne tego zabiegu jest zwykle ograniczone przez jego inwazyjność i bolesność oraz ograniczone zasoby. Z tych względów niezwykle ważne są badania przesiewowe pod kątem przewlekłego zanikowego zapalenia żołądka.

W wielu badaniach uzyskano dowody na poparcie teorii, zgodnie z którą stężenie PGI w surowicy lub stosunek stężeń PGI/II koreluje ze zmianami morfologicznymi i czynnościowymi w błonie śluzowej żołądka. W związku z tym pepsynogeny są powszechnie wykorzystywane w charakterze „biopsji serologicznej” na potrzeby badań przesiewowych pod kątem zmian przednowotworowych w żołądku. W niektórych wytycznych dotyczących profilaktyki raka żołądka zaleca się oznaczenie stężenia pepsynogenu w surowicy w ramach badań przesiewowych pod kątem przewlekłego zanikowego zapalenia żołądka.^[2,3]

Zastosowanie kliniczne

Firma Mindray oferuje wiarygodne testy do oznaczania stężenia PGI i PGII na potrzeby badań przesiewowych pod kątem zanikowego zapalenia żołądka, wykrywania zakażeń H. pylori (Hp), a także monitorowania zmian po eradykacji Hp i nawrotów po zabiegu gastrektomii totalnej.

Bibliografia:
[1] Sung, H., et al., Global cancer statistics 2020: GLOBOCAN estimates of incidence and mortality worldwide for 36 cancers in 185 countries. CA Cancer J Clin, 2021.
[2] Lahner, E., et al., Chronic atrophic gastritis: Natural history, diagnosis and therapeutic management. A position paper by the Italian Society of Hospital Gastroenterologists and Digestive Endoscopists [AIGO], the Italian Society of Digestive Endoscopy [SIED], the Italian Society of Gastroenterology [SIGE], and the Italian Society of Internal Medicine [SIMI]. Dig Liver Dis, 2019. 51(12): p. 1621-1632.
[3] Fock, K.M., et al., Asia-Pacific consensus guidelines on gastric cancer prevention. J Gastroenterol Hepatol, 2008. 23(3): p. 351-65.
[4] 蒋孟军,肖志坚.胃癌患者血清胃蛋白酶原含量的检测及其临床意义[J].实用癌症杂志,2000(01):40-42.
[5] Hiroki, O. , et al. "A significant increase in the pepsinogen I/II ratio is a reliable biomarker for successful Helicobacter pylori eradication." Plos One 12.8(2017):e0183980.
[6] Mansour-Ghanaei, F. , et al. "Only serum pepsinogen I and pepsinogen I/II ratio are specific and sensitive biomarkers for screening of gastric cancer." Biomolecular concepts 10.1(2019):82-90.
[7] Massarrat, S. , et al. "Pepsinogen II Can Be a Potential Surrogate Marker of Morphological Changes in Corpus before and after H. pylori Eradication." Biomed Research International 2014(2014):481607.
[8] Ping Li, et al. “Pepsinogen I and II expressions in situ and their correlations with serum pesignogen levels in gastric cancer and its precancerous disease.” BMC Clinical Pathology 2013, 13:2.